به گزارش شهرآرانیوز، از شب گذشته (۱۲ اسفند ۱۴۰۳) که چهارمین برف زمستانی، معابر شهر را سفیدپوش کرده است، همه مشهدیها شادمان از بارش نزولات آسمانی هستند و زیاد پیش میآید که کودکان و نوجوانان را در تعطیلی مدارس مشهد، درحال برفبازی ببینیم. با این حال، در میانه این شادی فراگیر، کسانی هم هستند که هر نوبت بارش برف و برودت هوا، آنها را سخت گرفتار و نگران میکند؛ صاحبان صنایع استان و مدیران کارخانههایی که هرکدام مسئولیت معیشت صدها کارگر را بر دوش دارند، در هربار موج جدید سرما ناگزیر به تعطیلیهای اجباری هستند. کسانی که شاید تا یک دهه قبل، میتوانستیم بسیاری از آنها را در زمره قشر مرفه و برخوردار جامعه به حساب بیاوریم، اما سالهاست که گرمای تابستان و سرمای زمستان، بلای «ناترازی» را به جانشان انداخته و اهداف تجاری آنها را از صادرات و توسعه کسبوکار به پرداخت حقوق کارگران و دوامآوردن در بحران اقتصادی تنزل داده است.
۱۰ سال قبل خیلی دور از ذهن بود اگر میشنیدیم که صنایع مادر و مولد کشور بهدلیل نبود برق و گاز باید تعطیل کنند. با این حال، مدتهاست مفهومی به نام «ناترازی» به کلیدواژه مشترک در دغدغههای مدیران صنایع تبدیل شده و هفتهای نمیگذرد مگر اینکه حداقل یک روز، صنایع کشور به دلیل بحران انرژی ناچار به پذیرش تعطیلی اجباری هستند. این مسئله اگر در کشور یک چالش باشد، در خراسان رضوی رسماً یک بحران است و کار را به جایی رسانده که اگر در کل کشور، صنایع مکلف به یک روز تعطیلی در هفته هستند، میزان تعطیلیهای رسمی در استان ما به «حداقل» دو روز رسیده است. چرا میگوییم حداقل؟
فیروز ابراهیمی، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، در این باره توضیح میدهد: امروزه ظرفیت تولید برق در نیروگاههای خراسان رضوی به بیش از ۶ هزار مگاوات میرسد که با درنظرگرفتن ۵ هزار مگاوات مصرف استان، درواقع هزار مگاوات هم اضافه تولید داریم، اما وقتی دولت تکلیف میکند که باید تمام برق تولیدی ابتدا به شبکه ملی تزریق شود و پس از آن، صنایع خراسان رضوی همچون کارخانجات سایر استانها برای دریافت برق درخواست بدهند، وضع همین میشود که ما هم گرفتار کمبود برق مستمر باشیم آن هم درحالی که استان ما بهطور کامل در تولید انرژی خودکفاست.
وی با بیان این مطلب میافزاید: میگویند ظرفیت نیروگاهی خراسان رضوی یک سرمایه ملی است و انرژی حاصل از آن باید در اختیار کل کشور باشد. اگر اینطور است، ما هم حرفی نداریم، اما سؤال اینجاست که پس چرا تعطیلیهای ملی یک روز در هفته است، اما صنایع استان ما دو روز یا بیشتر در هفته تعطیل هستند؟ مگر حرف عدالت نیست؟ پس چرا عدالت در تولید باید رعایت شود، اما در توزیع، عدالتی وجود ندارد؟
فیروز ابراهیمی با بیان اینکه درحالحاضر نیروگاههای استان با یکسوم ظرفیت خود درحال تولید برق هستند فقط به این دلیل که سوخت ندارند، تصریح میکند: به نظر من بحث اصلی فراتر از این حرفهاست. ناترازی چالشی است که تقریباً در همه کشورها وجود دارد و ما هم هرطور باشد، خودمان را وفق میدهیم، اما گرفتاری اصلی امروز کشور ما این است که ابربحرانها را در قالب روکشهای قشنگ و زیبا پنهان میکنیم. شما هنوز میبینید که بحران انرژی با یک روکش زیبا بهعنوان «ناترازی» مطرح میشود، اما من به شما بگویم تا وقتی این روکشهای زیبا وجود داشته باشد، اراده جدی برای حلوفصل موضوع درکار نخواهد بود.
در جریان واکاوی مسیری که ختم به بروز ناترازی شده و چالشی که امروزه وجود دارد، محمد سهامیانمقدم، رئیس کمیسیون انرژی انجمن مدیران صنایع استان، به شهرآرانیوز میگوید: روند بروز ناترازیها از دولتهای نهم و دهم یعنی حدود ۲۰ سال قبل آغاز شد، اما توقف سرمایهگذاری در این بخش یک امر زودبازده نیست و به همین دلیل، از حدود ۸ سال قبل نتیجه همه آن سوءتدبیرها آشکار شد. به این دلیل که زیرساختهای صنعتی و شبکه توزیع درحال گسترش بوده، اما نیروگاههای جدید ساخته نشدهاند. صریح و روشن به شما بگویم ایران تنها کشور در دنیاست که خود را مکلف میکند حتی به یک روستای دورافتاده با ۲۰ خانوار جمعیت هم برق و گاز برساند. در این وضعیت، وقتی شبکه توزیع اینقدر گسترده شود، بدیهی است منبع محدود گاز شما کفاف این تعداد مشترک را نخواهد داد.
وی میافزاید: البته ما هم منکر روحیه اسرافکاری و بدمصرفی در کشور نیستیم. همین الان ۴۰ درصد اتلاف انرژی کشور در منازل و لوازم خانگی در جریان است و همین که الگوی استفاده از پنجرههای دوجداره در حوزه ساختوساز و استفاده از لوازم خانگی کممصرف در بخش خانگی اصلاح شود، خودش کمک بزرگی به شبکه تولید انرژی خواهد بود. علاوه بر این، الان ۱۰ درصد برق کشور فقط توسط ماینرهای استخراج رمزارز مصرف میشود و همین هم خودش بخش بزرگی از بحران است.
به گفته این عضو انجمن مدیران صنایع استان، در واقع شماری از وزرای فعلی خودشان مسببان اصلی این وضع هستند، اما در چرخه جابهجایی، مدیران الان بدون هیچ مشکلی دوباره در همان حوزهها منصوب شدهاند. سهامیان بیان میکند: امروزه صنایع خراسان رضوی به دو شکل تعطیل میشوند؛ یا بهخاطر قطعیهای رسمی برق و گاز یا بهخاطر کمبودهایی که خارج از برنامه اعلامشده، صنایع را ناچار به تعطیلی میکند. به عبارت دقیقتر از ۱۵ مرداد امسال تاکنون، حداقل ۲۰ نوبت قطعی برق و گاز هماهنگنشده را تجربه کردهایم. در خانه شما وقتی برق بدون هماهنگی میرود، بالاخره تلویزیون و یخچال را دچار خسارت میکند، پس چطور میتوان انتظار داشت که صنعتگر ما ماشین چند ده میلیارد تومانی خود را به این جریان نامتوازن و غیرقابل اطمینان انرژی بسپارد؟
تبدیل وضعیت صنایع کشور از وابستگی به شبکه توزیع تا خودکفایی در تولید برق صنعتی، مسیری است که از سالهای قبل و بهخصوص در دولت سیزدهم آغاز شد. این روند اگرچه مؤید آیندهای روشن در حوزه تولید است و باوجود تحمیل هزینههای سنگین به صنایع در کوتاهمدت، سود چشمگیر آنها را در بلندمدت درپی خواهد داشت، اما اجرای ناقص همین طرح نیز در شرایط کنونی بر دامنه چالشها افزوده است.
رئیس کمیسیون انرژی انجمن مدیران صنایع استان با اشاره به این مسئله میگوید: امروزه حدود ۲۵۰ کارخانه دارای ژنراتور خصوصی در مشهد فعال هستند که سوختشان را از طریق گازوئیل دولتی تأمین میکنند. با این حال، در اعطای همین سوخت نیز ناهماهنگی و کارشکنی فراوان است؛ به همین دلیل، الان حدود ۷۰ درصد از این کارخانهها گازوئیل موردنیاز خود را از منبع قاچاق و به نرخ لیتری ۱۵ هزارتومان تهیه میکنند.
وی میافزاید: این مسائل، درددلهایی است که گوش شنوایی هم برای آن در جمع مدیران استان پیدا نمیکنیم. بحران عدم پاسخگویی در وضع امروز بهحدی است که بهسادگی برق و گاز قطع میشود و وقتی هم از مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان پیگیری میکنیم، نهتنها کوچکترین اهمیتی به موضوع نمیدهند، بلکه بهسادگی میگویند به ما ارتباطی ندارد و قطعیها از تهران است! سؤال اصلی ما اینجاست که در شرایطی که پراید هم نشانگر سوخت دارد و پیش از خاموششدن به شما اطلاع میدهد که بنزین روبهاتمام است، چهطور ممکن است قطعی برق بهدلیل کمبود گاز پیش بیاید و شرکت توزیع نیروی برق استان متوجه نشود؟ خب اگر قطعیها از تهران است، اداره را تعطیل کنید و همهچیز را بسپارید به تهران تا ما حداقل بدانیم از کجا میتوانیم پیگیر این نابسامانی باشیم. درخواست جدی ما، عزل مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان است تا اگر هم بحران انرژی وجود دارد، حداقل یک نفر پاسخگوی صنایع خراسان رضوی باشد.